Το μετέωρο βήμα του Νίκου Μιχαλολιάκου

του Γιάννη Χαραλαμπίδη 

Πλήρεις αμηχανίας και προβληματισμού μοιάζουν να είναι οι πρώτες κινήσεις του αρχηγού της Χρυσής Αυγής στο νέο του πολιτικό ρόλο κι όχι άδικα. Ο ίδιος και το κόμμα του βρέθηκαν ξαφνικά σε αχαρτογράφητα ύδατα, αλλάζοντας γήπεδο πολιτικής λειτουργίας. Από το περιθωριακό σχεδόν προφίλ της χρήσης βίας «εναντίον όλων» ως τον φορμαλισμό του κοινοβουλευτικού βίου η απόσταση είναι εξαιρετικά μεγάλη και πολύ δύσκολα καλύπτεται. Από το μαύρο κολλητό μπλουζάκι ως την καλοσφιγμένη μεταξωτή γραβάτα υπάρχει ένα σημαντικό διάστημα που η ηγετική ομάδα της ΧΑ κλήθηκε να υπερκεράσει σε μηδενικό χρόνο. 

Εδώ βρίσκεται και το βασικό σημείο προβληματισμού και αμηχανίας. Με ποιο προσανατολισμό, με ποια φυσιογνωμία θα κινηθεί η ΧΑ στο κοινοβουλευτικό τεραίν; Ως τώρα είχε συνειδητά – και σχεδόν φυσικά – επενδύσει σε ένα πολιτικό πρόγραμμα ακρότητας, όχι μόνο ιδεών αλλά κυρίως έκφρασης και πολιτικής μεθοδολογίας. Χωρίς ενδοιασμούς είχε συνθέσει ένα προφίλ πολιτικής συμπεριφοράς που ακροβατούσε μεταξύ νομιμότητας και παρανομίας, συνδυάζοντας ακτιβισμό και αντικομφορμισμό. Οξύτητα, αντισυστημικός λόγος, αποδοχή της βίας ως μέσο πολιτικής, άρνηση καθωσπρεπισμού, αμφισβήτηση δημοκρατίας, ανθρωπισμού, ανθρωπίνων δικαιωμάτων και αποστροφή προς κάθε διαδικασία πολιτικού συγκερασμού και σύνθεσης. Όλα αυτά ήταν βασικά στοιχεία της κουλτούρας και της πρακτικής της ΧΑ ως χθες. Σήμερα; 

Σήμερα καλείται να διαλέξει. Να διαλέξει τον κοινοβουλευτικό πια προσανατολισμό της η ΧΑ. Οι ως χθες εύκολες λύσεις δεν ανταποκρίνονται στα σημερινά της ζητούμενα. Εκ των πραγμάτων καλείται να κινηθεί μέσα σε φορμαλιστικά πλαίσια και να σεβαστεί μια σειρά από γραπτούς και άγραφους κανόνες που αναμορφώνουν πλήρως το πλαίσιο της πολιτείας της. Τα παιχνιδάκια εισόδων κι εξόδων με τον ΣΥΡΙΖΑ στις προγραμματικές δηλώσεις μόνο ως ελαφρότητες μπορούν να αξιολογηθούν και δεν βοηθούν στην διαμόρφωση της νέας φυσιογνωμίας. Ποια είναι τα κύρια ερωτήματα στα οποία πρέπει να απαντήσει η ηγεσία της ΧΑ; 

Κατ’ αρχάς αν αποδέχεται το σύστημα και το πολίτευμα όπως είναι θεμελιωμένο και διαμορφωμένο ή όχι. Αν παραμένει κόμμα αντιδημοκρατικό και επιζητά την ανατροπή του αστικού δημοκρατικού καθεστώτος με την αντικατάστασή του από ένα αυταρχικό εθνικό κράτος ή αποδέχεται τη γενική δομή και μέσω του συστήματος θα προσπαθεί να προωθεί το ιδεολογικοπολιτικό της πρόγραμμα. 

Δεύτερον, πώς αντιμετωπίζει τα άλλα κόμματα και τους άλλους πολιτικούς, ως αντιπάλους ή ως εχθρούς; Δηλαδή, επιδιώκει ή έστω δέχεται την όσμωση των ιδεών και απόψεων, την πολιτική σύνθεση ή μάχεται «εναντίον όλων» ασυμβίβαστα, αφού είναι δυνάμει ή ενεργεία εθνικοί μειοδότες; 

Θα συνεχίσει, τρίτον, να αποδέχεται και να στηρίζει τη βία ως ισότιμη μορφή πολιτικής πάλης; Τα πρόσφατα χαστούκια σε τηλεοπτικό πάνελ έφεραν στη ΧΑ αρκετές ψήφους που αναπλήρωσαν όσες απομακρύνθηκαν μεταξύ 6ης Μαΐου και 17ης Ιουνίου. Στην κοινοβουλευτική διαδικασία όμως θα χρησιμοποιηθεί ανάλογη μορφή αντίδρασης; Ο λεκτικός και σωματικός προπηλακισμός έχει και στο παρελθόν δώσει το παρόν στην ελληνική βουλή, πάντα όμως ως παραπολιτικό φαινόμενο και ως ακραία συμπεριφορά μεμονωμένου βουλευτή. Σήμερα για πρώτη φορά, πολλοί περιμένουν την μετατροπή του κοινοβουλίου σε οιονεί αρένα, όπου η βία θα έχει συνολική θέση και έκφραση. Θα επαληθευτεί αυτό; Ο Νίκος Μιχαλολιάκος έσπευσε να δηλώσει ότι θα απογοητεύσει όσους περίμεναν τη ΧΑ να μοιράζει χαστούκια στη Βουλή και διέταξε (sic) τους (θερμόαιμους;) βουλευτές του να μη συγχρωτίζονται με συναδέλφους τους άλλων κομμάτων σε κοινόχρηστους χώρους. 

Τέλος, η περίφημη «κοινωνική προσφορά» της ΧΑ. Θα συνεχίσει το κόμμα να χρησιμοποιεί τα μέλη του ως προσωπικό τάξης και ασφάλειας σε γειτονιές της Αθήνας; Ο βουλευτής Η. Παναγιώταρος δήλωσε ότι η ΧΑ προτίθεται να μισθώσει προσωπικό από εταιρείες φύλαξης (σεκιούριτυ) με σκοπό να αστυνομεύουν γειτονιές με έντονο πρόβλημα ασφάλειας. Μήπως αυτό πρέπει να ερμηνευτεί ως μια αλλαγή στάσης, μια πιο αμυντική θέση μετά το θέμα που προκλήθηκε από τις απειλές κατά (λαθρο)μεταναστών καταστηματαρχών στη Νίκαια; Εδώ κρύβεται η λυδία λίθος του μέλλοντος του Νίκου Μιχαλολιάκου και του κόμματός του. Θα κατορθώσει να διατηρήσει και να ενισχύσει την φυσιογνωμία ενός λαϊκού, αντισυστημικού και αντικομφορμιστικού κινήματος ή θα προχωρήσει σε μια σταδιακή «ενσωμάτωση» στο σύστημα που εξορκίζει; 

Ο πειρασμός είναι μεγάλος και τα επιχειρήματα που τον στηρίζουν όχι αμελητέα. Μια θεσμικότερη παρουσία και μια αποδοχή του καθιερωμένου πολιτικού πολιτισμού θα βοηθήσουν στην αργή αλλά υπαρκτή αποδοχή του κόμματος από το πολιτικό και δημοσιογραφικό κατεστημένο, ίσως μάλιστα και να το απενοχοποιήσουν στα μάτια πολλών συντηρητικών πολιτών. Από την άλλη, μπορεί εξίσου να λειτουργήσει αρνητικά σε ένα μεγάλο αριθμό ψηφοφόρων του, που το ψήφισαν ποντάροντας ακριβώς στην απρόβλεπτη και εκρηκτική του πολιτική συμπεριφορά. Δεν είναι λίγοι όσοι χωρίς περιστολή εξομολογούνται «ψήφισα Χρυσή Αυγή για να τα κάνει λίμπα μέσα στη Βουλή ή για να μοιράζει χαστούκια!». Όλοι αυτοί οι πολίτες, που αποστρέφονται συλλήβδην το κατεστημένο πολιτικό σύστημα και το μόνο που επιζητούν στην παρούσα περίοδο είναι η σκαιή αποδόμησή του, δεν θα δουν μάλλον θετικά μια τέτοια μετάλλαξη της ΧΑ. Άλλωστε, αν ήθελαν ένα εθνικό/πατριωτικό κόμμα με λαϊκό προσανατολισμό και θεσμική παρουσία είχαν καταφυγή στον ΛΑΟΣ του Γιώργου Καρατζαφέρη, που και τα παραπάνω συνδυάζει και έχει ταυτόχρονα κοινοβουλευτική εμπειρία, καλύτερα στελέχη, ευρύτερες διασυνδέσεις και ουσιαστικότερες προτάσεις να επιδείξει. 

Οι περισσότεροι όμως εκλογείς επέλεξαν την ΧΑ ακριβώς για να «κάνει σαματά». Για να διαλύσει την καλοφτιαγμένη καθωσπρεπίστικη εικόνα του πολιτικού βίου και λειτουργώντας ως θρυαλλίδα να γκρεμίσει το πολιτικό κατεστημένο ή έστω να το γελοιοποιήσει. Αν αντί αυτού τους προκύψει ένα αυθάδες μεν και εριστικό αλλά γενικά συμβιβασμένο και προβλέψιμο κόμμα, είναι λίαν αμφίβολο ότι θα συνεχίσουν να στηρίζουν την ΧΑ. Αν, ακόμη, δεν υπάρξει σαφής και ξεκάθαρη απόσταση από τα κομματικά και βουλευτικά προνόμια θα υπάρχει άλλος ένας σοβαρός λόγος απομυθοποίησης του αντισυστημικού χαρακτήρα της. 

Έτσι διαμορφώνεται ένας μετεωρισμός τούτη την ώρα για τον Νίκο Μιχαλολιάκο. Πρέπει να διαλέξει ποια θα είναι η κεντρική φυσιογνωμία του κόμματός του, μέσα στο σύστημα ή απέναντί του. Πρέπει να αποφασίσει αν θα παραμείνει ένας ασυμβίβαστος άρα απόβλητος του πολιτικού βίου και εκτός πολιτικού παιγνίου ή ένας εν γένει θεσμικός παίκτης αλλά έχοντας βάλει νερό στο κρασί του, κοντολογίς πού θα πάει και τι θα αφήσει. Το δυσκολότερο σημείο της απόφασης είναι ότι αυτή δεν μπορεί να ληφθεί εν κενώ αλλά υπό την πίεση του πλαισίου που ο ίδιος έφτιαξε για το κόμμα του. Η ΧΑ και ο αρχηγός της είναι αιχμάλωτοι του ύφους και ήθους που τους έφερε ως εδώ μεν, αδυνατεί να τους πάει παραπέρα δε.