Κίτσος Μαλτέζος, ο αγαπημένος των θεών

της Ελίνας Μαστέλλου-Γιαννάκενα

Τρίτη 1η Φεβρουαρίου 1944. Ένα παράξενα ηλιόλουστο πρωϊνό της Κατοχής... Εκεί, στην αρχή της Λεωφόρου Αμαλίας, στην νησίδα εμπρός από το άγαλμα του Λόρδου Βύρωνα, πέφτει νεκρός από τις σφαίρες φοιτητών του ΕΛΑΣ Σπουδάζουσας, ο τελευταίος απόγονος του Μακρυγιάννη, ο 23χρονος Κίτσος Μαλτέζος.

Για πρώτη φορά άκουσα τυχαία αυτό το όνομα και το δραματικό του τέλος και αναζητώντας πληροφορίες, μου συνέστησαν να διαβάσω το βιβλίο του δικηγόρου Πέτρου Μακρή-Στάϊκου «Κίτσος Μαλτέζος, ο αγαπημένος των θεών» από τις εκδόσεις ΩΚΕΑΝΙΔΑ. Πράγματι προμηθεύτηκα το εν λόγω βιβλίο και στην κυριολεξία το ρούφηξα. Συγχαίρω δημόσια τον κ. Πέτρο Μακρή-Στάϊκο για την εξαιρετική όσο και επίπονη έρευνα και εργασία που μας προσέφερε, σκιαγραφώντας την εποχή, τις συνθήκες και τις εν πολλοίς άγνωστες σελίδες και γεγονότα της σύγχρονης ιστορίας μας - για το ευρύ και προφανώς νεώτερο κοινό - , όσο και την μορφή αυτού του νεαρού Έλληνα, τελευταίου απογόνου του Στρατηγού Μακρυγιάννη, ο οποίος χαρακτηρίσθηκε από συγχρόνους του λογίους και πολιτικούς, ως ο Ίων Δραγούμης της γενιάς του! Για τα ζοφερά και αμφιλεγόμενα εκείνα χρόνια, που τροφοδοτούν μέγα μέρος της ελληνικής βιβλιογραφίας, αποτελεί κόσμημα το εκτενές πόνημα του κ. Πέτρου Μακρή-Στάϊκου.

Ωστόσο για να έρθουμε στην Μνήμη και Μορφή του Ελληνισμού που θα ασχοληθούμε, βρισκόμαστε μπροστά σ' ένα παιδί-έφηβο-νέο που πέρασε δύσκολα συναισθηματικώς παιδικά χρόνια, που όμως ίσως αυτό και να συνέτεινε, να καλλιέργησε και να βάθυνε τις ευαισθησίες του, τις λογοτεχνικές του ανησυχίες και το πατριωτικο-πολιτικό του αισθητήριο. Η πολυσχιδής προσωπικότητά του, φάνηκε από πολύ νωρίς. Πνεύμα ανήσυχο, έψαχνε πεδία δράσεως έξω από τα συνηθισμένα. Ανικανοποίητος, τελειομανής, φτιαγμένος από την στόφα του ηγέτη, κάπως παρορμητικός - το δικαιολογεί άλλωστε η ηλικία- , πεσσιμιστής, με ξεχωριστά προτερήματα αλλά και αυτοκαταστροφικές τάσεις...

Συναντάμε τον Κίτσο Μαλτέζο παιδί, να παίζει στις αλάνες του Ζαππείου με την τότε φέρελπι νεολαία της Ελλάδος. Αργότερα μαθητή των «Εκπαιδευτηρίων Μακρή» και πιο μετά ατσαλάκωτο και άψογο λοχίτη να διαπρέπει στην ΕΟΝ (Εθνική Οργάνωση Νεολαίας του Μεταξά). Τον Φεβρουάριο του 1941 ορφανεύει από τους παππούδες του που τον μεγάλωναν, εναποθέτοντας τις ελπίδες τους σ' αυτόν. Το ίδιο καλοκαίρι γνωρίζεται με τον 'Αγγελο Σικελιανό.

Μα καθώς περνούν οι χειμώνες και τα καλοκαίρια της νιότης του, μιας νιότης σημαδεμένης από την Κατοχή, το λαμπρό του ταλέντο ξεδιπλώνεται και γράφει ποίηση. Ποίηση σε στιγμές χαράς μα και απόγνωσης, σε στιγμές έξαρσης μα και πίκρας. Ποίηση για να βρει διέξοδο η χαμένη του άνοιξη που έρεε σαν πυρετός στο αίμα του και κόχλαζε στις φλέβες του σαν λάβα ηφαιστείου...

Μετά τον πόλεμο, ανήσυχο πάντα και έξαλλο από την Κατοχή, συναντάμε τον Κίτσο Μαλτέζο, στρατολόγο της ΕΠΟΝ και της ΟΚΝΕ. Τον αποκαλούν «κόκκινο Τσάρο» ή «γιο του Λένιν» με ειρωνεία οι δεξιοί, με καμάρι οι αριστεροί. Εκείνος μέσα του φλέγεται για δράση. Το υψηλό του ανάστημα, ο επιβλητικός του λόγος, τον κάνουν πρότυπο και ηγετική φυσιογνωμία. Ωστόσο το καζάνι που βράζει μέσα του δεν είναι ικανό να αποκοιμίσει τις ανησυχίες του. Δεν ικανοποιείται από το πεδίο δράσης του! Καθημερινά βλέπει, στο εύσχημα καμουφλαρισμένο αρχικά κομμουνιστικό κίνημα, ασχήμιες και πράξεις υστερόβουλες και επικίνδυνες για την πατρίδα του! Αντιλαμβάνεται σοβαρά και ασυγχώρητα εγκλήματα που διαπράττονται εν ονόματι σπουδαίων εννοιών όπως Ελευθερία, Δημοκρατία, Λαός, Ισότης κ.λπ. στις οποίες ο ίδιος δίνει μεγάλη βαρύτητα. Από το μετερίζι του στο Πανεπιστήμιο και στα συσσίτια βλέπει τα αίσχη... Δεν ανέχεται την κοροϊδία. Αποσύρεται διακριτικά πολύ απογοητευμένος και πικραμένος.

Όμως δεν μπορεί να ησυχάσει... Μοιράζεται τις ανησυχίες του και με άλλους νέους της εποχής του, παλαιούς και νέους του φίλους και συμμετέχει στην ίδρυση της Ρ.Α.Ν.(Ρωμυλία, Αυλών και Νήσοι) που υποδηλώνουν τα τελευταία όρια των εθνικών μας διεκδικήσεως μετά το τέλος του πολέμου. Επίσης συμμετέχει στον ΕΣΑΣ (Εθνικό Σύνδεσμο Ανωτάτων Σχολών). Έχει πλέον περάσει στην απέναντι, εθνική πλευρά, μαχητικά και τελεσίδικα. Είναι αρχές του 1943 και πιθανότατα είναι αυτό που σηματοδότησε την αρχή του τέλους του... Η αντίστροφη μέτρηση από φθόνο, μνησικακία, εκδικητικότητα και βεβαίως έχθρα και εμφύλιο μίσος! Ένα μίσος που πυροδότησε τις σφαίρες των αδελφών Μικέ και Νόνου Κουρουνιώτη, που κατ' εντολή του «κόμματος» ράγισαν την χαρούμενη, ηλιόφωτη μέρα, Τρίτη 1η Φεβρουαρίου 1944!

Γι' αυτή την τόσο φλογερή προσωπικότητα γράφουν οι φίλοι του και συμμαχητές του Ρόδης Ρούφος την τριλογία «Το χρονικό μιας Σταυροφορίας» που πρωτοδημοσιεύεται στα μέσα της δεκαετίας του 1950 και επανακυκλοφόρησε τον περασμένο χρόνο από τις εκδόσεις ΩΚΕΑΝΙΔΑ και Θεόφιλος Φραγκόπουλος την «Τειχομαχία», ιστορικά μυθιστορήματα αφιερωμένα στην μνήμη του Κίτσου Μαλτέζου. Ο Νίκος Πολίτης γράφει για 'κείνον το «Μοιρολόγι της Λεωφόρου Αμαλίας» και άλλοι ακόμα πολλοί.

Κλείνοντας αυτή την παρουσίαση λόγω της επετείου της μνήμης του Κίτσου Μαλτέζου και θέλοντας να τον κάνουμε ευρύτερα γνωστό, προτείνουμε το βιβλίο του κυρίου Πέτρου Μακρή-Στάϊκου και σας καλούμε σε μια συνεργασία-σταυροφορία για την τοποθέτηση από τον Δήμο - τουλάχιστον- μιας μαρμάρινης πλάκας στο σημείο που έπεσε. Αιωνία του η μνήμη!