«...Οι γραμματιζούμενοι είδαν πως ο αρχαίος ελληνικός πολιτισμός είχε πέραση στην Ευρώπη και την έκανε να βοηθήτους Ρωμιούς για χάρη τον προγόνων τους. Οι Φιλέλληνες Ευρωπαίοι κάτι ψίχουλα τους πετούσαν. Και φαντάστηκαν οι γραμματιζούμενοι να μεταμορφώσουν τους Ρωμιούς σε αρχαίους Ελληνες με μουτσούνες Περικλήδων, με ξύλινα δόρατα και τόξα, με χάρτινες ασπίδες και χλαμύδες, για να παίρνουν πάντα ψίχουλα από την Ευρώπη. Μα ήρθε καιρός που οι Ευρωπαίοι τους κατάλαβαν τους μασκαράδες Γκραβαρίτες. Τώρα, κομματιάστηκε η Ρωμιοσύνη. Αφότου έγινε το ελλαδικό βασίλειο, πολιτική ενότητα έχει λιγότερη, παρά τον καιρό που την όριζε σχεδόν ολόκληρη ο Τούρκος (....) Έπειτα γίνηκαν τα σκολειά κι αυγάτισαν οι μισογραμματισμένοι. Τα γράμματα αυτά τους αποχάλασαν, γιατί χαλάρωσαν μέσα τους την κλονισμένη πίστη στην εθνική παράδοση της Αυτοκρατορίας, που ονομάστηκε μεγάλη ιδέα. Από τότε γενικεύθηκε η αρχαία ιστορία, σαν παράδειγμα για τους νέους Ελληνες, και η αρχαία γλώσσα σαν πρότυπο. Σχολαστικοί, ψευτοκλασικοί, και ψευτοπρογονολάτρες οι δάσκαλοι έπλασαν κούφιους, ξερούς, μαραντζιασμένους τους νέους Έλληνες, την αγάπη μας (...) Την ελευτεριά τους, τη ζωντανάδα τους, τη θέλησή τους, τις έχουν πλακώσει ανωφέλευτα βάρη, που τους εζάρωσαν το νου και τους εμίκραιναν την ψυχή γεμίζοντάς την με μια αρρωστιάρικη ανησυχία: για το πως θα βγάλουν το ψωμί τους μονάχα. Μ’ αυτή την ανησυχία, χωρίς αυτοπεποίθηση, βγαίνουν από το σκολείο και αντικρίζουν την κοινωνία. Και οι περισσότεροι σκύβουν και γίνονται σκλάβοι εκείνου που θα τους παρασταθή για να απολάψουν μια θεσούλα.(...) Λοιπόν, η τωρινή παιδεία στην Ρωμιοσύνη ολάκερη ... ισοπεδώνει και αφομοιώνει τους Έλληνες μόνο στην ταπείνωση, στο στένεμα της ψυχής, και σε έναν ψευτοκλασικισμό και δεν τους συνδέει με κανέναν ηθικό δεσμό αναμεταξύ τους.»
[Οσοι ζωντανοί, 1911]
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου